ប្រធាន៖ មតិមួយពោលថា “នាងហេងក្នុងរឿងគូលីកំនែន និងនាងទាវក្នុងរឿងទុំទាវ សុទ្ធតែបានសម្រេចចិត្តខុស ក្នុងការជ្រើសរើសគូស្រករ”។ តើមតិនេះត្រឹមត្រូវដែរឬទេ? ចូរពិភាក្សា។
សេចក្ដីអធិប្បាយ
ធម្មជាតិបានតាក់តែងជីវិតមនុស្សមកឲ្យមានប្រុសស្រីជាគូស្រករនឹងគ្នា។ ប៉ុន្តែជីវិត គូស្នេហ៍ទាំងអស់ មិនមែនសុទ្ធតែជោគជ័យគ្រប់ៗគ្នានោះទេ។ យ៉ាងណាមិញនៅក្នុងវណ្ណកម្មអក្សរសិល្ប៍ខ្មែររឿងគូលីកំនែនរបស់ លោកអ៊ឹម ថុក និងរឿងទុំទាវរបស់ភិក្ខុសោម តួអង្គឯកនៃរឿងទាំងពីរត្រូវស្លាប់យ៉ាងអណោចអធម។ការស្លាប់របស់តួអង្គឯកទាំងពីរនេះត្រូវបានមតិមួយចំនួនលើកឡើងថា នាងហេងក្នុងរឿងគូលីកំនែន និងនាងទាវក្នុងរឿង ទុំទាវ សុទ្ធតែបានសម្រេចចិត្តខុស ក្នុងការជ្រើសរើសគូស្រករ”។ តើមតិដែលបានពោលខាងលើនេះត្រឹមត្រូវដែរ ឬទេ?
មុននឹងអធិប្បាយវែកញែកសេចក្តីរបស់ប្រធានឲ្យបានត្រឹមត្រូវ សមហេតុផលជាបឋមយើងត្រូវយល់ នូវ ពាក្យគន្លឺះរបស់ប្រធានជាមុនសិន។ “សម្រេចចិត្តខុស” មានន័យថាទទួលយកភាពមិនត្រឹមត្រូវ មិនបានគិត ពិចារណាឲ្យបានស៊ីជម្រៅមុននឹងទទួលយកអ្វីមួយ។ “គូស្រករ” គឺសំដៅដល់ប្តីប្រពន្ធ ឬគូស្វាមីភរិយាដែលមានអាយុ ប្រហាក់ប្រហែលគ្នា ឬស្របាលៗគ្នា។
អត្ថន័យរបស់ប្រធានចង់និយាយថានាងហេងនិងនាងទាវ សុទ្ធតែទទួលយកប្តីខុស ព្រោះមិនបានគិត ពិចារណាឲ្យបានវែងឆ្ងាយ ទើបណ្តាលឲ្យស្លាប់ខ្លួន។ ជាដំបូងយើងពិនិត្យលើដំណើររឿងគូលីកំនែនរបស់លោកអ៊ឹម ថុក យើងឃើញយ៉ាងប្រត្យក្សថាប្រទេស កម្ពុជាសម័យនោះស្ថិតក្រោមនឹមត្រួតត្រារបស់ពួកបារាំង-ជប៉ុន។ប្រជារាស្រ្តរងទុក្ខវេទនា ខ្វះស្បៀងអាហារនិង ជាប់កំនែន។ ពួកអ្នកមានអំណាចអែបអបមួយចំនួនឆ្លៀតឱកាសជិៈជាន់ជញ្ជក់ឈាមរាស្រ្ត ថែមទាំងពុករលួយស៊ី សំណូកកេងប្រវញ្ច័ទ្រព្យសម្បតិ្តយ៉ាងអនាបតេយ្យ។ នាងហេងគឺជាតួអង្គនៅក្នុងគ្រួសារកសិករក្រីក្រដែលមាន ឪពុកឈ្មោះពូស្វាយ និងម្តាយឈ្មោះមីងពត។ គ្រួសារនាងហេងរស់នៅដោយសភាពភ័យខ្លាចដូចកសិករទូទៅ ដែរ។
ក្នុងគ្រាដ៏លំបាកនេះ នាងហេងត្រូវបានលោកមេឃុំផាន់មកចែចូវស្តីដណ្តឹងផ្គាប់ផ្គុនលោកចៅហ្វាយ ស្រុកដោយឲ្យជំនូនជាច្រើន។ ស្ថិតក្នុងស្ថានភាពដ៏សែនលំបាកបែបនេះគួរណាស់តែនាងហេងទទួលយកជំនូនដ៏ ច្រើននេះ ហើយសុខចិត្តធ្វើប្រពន្ធចុងលោកចៅហ្វាយស្រុក ដើម្បីឲ្យគ្រួសារនាងរស់នៅបានស្រួល។តែផ្ទុយ ទៅវិញនាងបែរជាបដិសេធបំណងល្អរបស់លោកមេឃុំ ព្រោះប្រកាន់ខ្ជាប់នូវស្នេហាភក្តីភាពជាមួយកំលោះលឹម ដែលកំពុងជាប់កំនែននៅពោធិ៍ចិនតុង ហើយជាអ្នកក្រីក្រតោកយ៉ាក។នេះគេហៅថាជាស្រីល្ងង់ ចោលអង្ករស្រវា យកអង្កាម ដោយសំលឹងឃើញតែពីភាពស្មោះត្រង់ គ្មានកោះត្រើយរបស់លឹមបន្តិចនោះ។ នាងមិនព្រមគិតថាលឹមក្រគ្មានអំណាចបុណ្យសក្តិដូចលោកចៅហ្វាយហ្នឹងហើយទើបធ្វើឲ្យនាងរងគ្រោះរស់នៅលំបាកវេទនា និងគ្មាន សមត្ថភាពអ្វីការពារនាងបានឡើយ។ ពេលនោះបើសិនជានាងជ្រើសរើសលោកចៅហ្វាយស្រុក នាងនិងក្រុម គ្រួសារក៏មិនពិបាករត់គេចរហូតដល់ស្លាប់បាត់បង់ជីវិតយ៉ាងអណោចអធមដែរ។ បើសិនជាស្រ្តីផ្សេងវិញប្រហែល ជាជ្រើសរើសយកលោកចៅហ្វាយស្រុកបាត់ទៅហើយ មិនល្ងង់ស៊ីស្មោះត្រង់នោះទេ។ ឯនាងទាវនៅក្នុងរឿង ទុំទាវរបស់ភិក្ខុសោមវិញក៏អីចឹងដែរ នាងមិនយល់ពីកាលៈទេសៈសង្គមនាពេលនោះសោះ សម័យនោះគេឲ្យតម្លៃ តែលើមាសប្រាក់បុណ្យសក្តិ អំណាចដើម្បីបំពេញតាមចំណង់បញ្ហារបស់ពួកគេ។នាងទាវបែរជាទៅស្មោះស្ម័គ្រជា មួយទុំដែលជាមនុស្សក្រីក្រខ្ចាត់ព្រាត់គ្មានបុណ្យសក្តិនិងអំណាចអ្វីបន្តិចសោះ។ ជាងនេះទៅទៀតទុំមិនបានយក ចាស់ទុំមកស្តីដណ្តឹងទាវតាមប្រពៃណីផង ទាវបែរជាហ៊ានប្រគល់ប្រាណ(ទុំមុនស្រគាល) ភ្លេចគិតដល់ប្រពៃណី អស់រលីង។ កាលនោះបើនាងទាវសុខចិត្តធ្វើស្នំឯករបស់ស្តេចឬធ្វើប្រពន្ធរបស់ម៉ឺនងួន នាងក៏មិនមានគ្រោះថ្នាក់អាក្រក់ ទាល់តែបាត់បង់ជីវិតយ៉ាងដូច្នោះដែរ។
សរុបសេចក្តីមកតាមការបកស្រាយត្រួសៗនូវសកម្មភាពរបស់តួអង្គទាំងពីរនេះសរបញ្ជាក់ថានាងទាំងពីរស្លាប់គឺបណ្តាលមកពីការសម្រេចចិត្តខុសក្នុងការរើសគូស្រករនេះតែម្តង។
តើទង្វើរបស់នាងហេងនិងនាងទាវជាការសម្រេចចិត្តខុសឬយ៉ាងណា?
មនុស្សកើតមកមានសិទ្ធសេរីភាពរៀងៗខ្លួនយ៉ាងណាមិញនាងហេងនិង នាងទាវក៏មានសិទ្ធិរបស់នាងដែរ។ ចំពោះនាងហេងជាស្រីក្រមុំម្នាក់តំណាងឲ្យស្រ្តីទូទៅនាសម័យនោះដែលមានគំនិតជឿនលឿន ពោលគឺនាង មានសិទ្ធិគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការជ្រើសរើសគូស្រកររបស់ខ្លួនដោយគ្មានការបង្ខិតបង្ខំ។ ម្យ៉ាងទៀតនាងហេងនិងលឹម មានវ័យប្រហាក់ប្រហែលគ្នាព្រមទាំងបានស្វែងយល់ចិត្តគ្នាអស់រយៈពេលជាយូរខណៈដែលលឹមមកបម្រើផ្ទះនាង។ ដូច្នេះនាងបានដឹងពីសកម្មភាពនិងទឹកចិត្តរបស់លឹមថានាងអាចផ្ញើវាសនាជាមួយបាន ម្យ៉ាងលឹមក៏មាន ចំណេះដឹងទាំងផ្លូវធម៌និងផ្លូវលោក ចេះដឹងការរាក់ជ្រៅផងដែរ។ មួយវិញទៀតស្នេហានាងនិងលឹមមានការជួយ ជ្រោមជ្រែងពីឪពុកម្តាយទាំងសងខាង គឺម្តាយទុកឪពុកដាក់ដោយការពេញចិត្តរៀងៗ ខ្លួនគ្មានអ្នកណាបង្ខំ ចិត្ត ទេ ។ ចំនុចមួយទៀតដែរនាងហេងសម្រេចចិត្តជ្រើសយកលឹមគឺមកពីលឹមមានសីលធម៌ល្អ មានភក្តីភាព ចំពោះ ស្នហា ព្រមទាំងមានគំនិតជឿនលឿនខិតខំធ្វើការដោយមិនផ្តេកផ្តួលលើព្រេងវាសនា។
រីឯនាងទាវឯណោះវិញក៏ដូចគ្នា នាងចង់តស៊ូវណ្ណ ប្រពៃណីរឹងត្អឹង “នំមិនធំជាវនាឡិ”។ នាងចង់មាន សេរីភាពជ្រើសរើសគូស្រករទៅតាមសិទ្ធទៅតាមការពេញចិត្តរបស់ខ្លួន ព្រោះជាមនុស្សម្នាក់ដូចគេដែរ។ ដូចនេះ នាងគឺជាម្ចាស់លើវាសនាខ្លួនឯង។ ម្យ៉ាងទៀតអ្វីដែលជំរុញឲ្យនាងសុខចិត្តស្រលាញ់ទុំនោះ ក៏ព្រោះតែអ្នកតែពី រ មានវ័យប្រហាក់ប្រហែលគ្នា នៅកម្លោះក្រមុំដូចគ្នា ហើយទុំទៀតសោតក៏មានសំលេងវោហារពិរោះៗ រហូតក្លាយ ជាម៉ឺនឯកប្រចាំរាជវាំងនិងមានវិជ្ជាជីវៈចេះធ្វើតោកលក់។ ក្រៅពីមានរូបសម្បត្តិពីធម្មជាតិនិងមានស្នេហាស្មោះ ត្រង់ទុំនៅមានលក្ខណៈពីសេសមួយទៀតដែលធ្វើឲ្យទាវរំភើបហើយស្រលាញ់ទុំកាន់តែខ្លាំងនោះគឺទុំក្លាហានមិនខ្លាចស្លាប់ហ៊ានសារភាពការពិតនៅចំពោះព្រះភក្រ្ត័ព្រះរាមា។
សរុបសេចក្តីទៅការសម្រេចចិត្តរបស់នាងហេងនិងនាងទាវនេះ គឺមិនមែនជាការសម្រេចចិត្តខុសឡើយ ពោលគឺជាការសម្រេចចិត្តដែលផុសចេញពីទឹកចិត្តស្មោះសររៀងៗខ្លូន។
ឆ្លងតាមការបកស្រាយវែកញែកនូវមតិទាំងពីរខាងលើនេះយើងឃើញថា មតិទីមួយមិនត្រឹមត្រូវទេ គឺនាង ហេងនិងនាងទាវសុទ្ធតែសម្រេចចិត្តត្រឹមត្រូវទៅតាមសិទ្ធិក្នុងការជ្រើសរើសគូស្រកររបស់ខ្លួន។ ឯការដែលនាង ហេងស្លាប់នោះគឺបណ្តាលមកពីប្រទេសមានសង្រ្គាមចក្រពត្តិទម្លាក់គ្រាប់បែកឥតស្រាកស្រាន្ត ឯនាងទាវ ស្លាប់ បណ្តាលមកពី សង្គមសម័យនោះជាសង្គមសក្តិភូមិបែងចែកវណ្ណៈផ្តាច់ការនិងមានប្រពៃណីតឹងរ៉ឹង “នំមិនធំ ជាង នាឡិ” ។
ជាយោបល់បញ្ចប់មតិប្រធានមិនទាន់ត្រឹមត្រូវទេ ព្រោះមនុស្សម្នាក់ៗកើតមកមានសិទ្ធិសេរីភាពស្មើរៗគ្នា ។បុគ្គលគ្រប់រូបមានសិទ្ធិរៀបការជាមួយមនុស្សដែលខ្លួនស្រលាញ់ដោយគ្មានការបង្ខិតបង្ខំ។ ក្នុងនាមយើង ជាមនុស្សជំនាន់ក្រោយត្រូវចេះប្រើសិទ្ធិខ្លួនឯង ព្រមទាំងចេះសម្រេចចិត្តប្រកបដោយការគិតពិចារណាឲ្យ បានគ្រប់ ជ្រុងជ្រោយមុននឹងធ្ចើអ្ចីមួយ។ប៉ុន្តែសូមកុំប្រើសិទ្ធិហួសហេតុពេកត្រូវចេះរក្សា ប្រពៃណីខ្មែរផង ទើបវប្បធម៌យើង នៅស្ថិតស្ថេរជាអមតៈ។
សម្រាប់សិស្សអ្នកសិក្សា 